Een houdbaar zorgstelsel met domeinoverstijgende zorg
Domeinoverstijgende zorg biedt een oplossing voor de stijgende vraag naar zorg, het gebrek aan personeel en de onhoudbare kosten van ons zorgstelsel. Door intensieve samenwerking tussen verschillende zorgverleners en professionals binnen én buiten het zorgdomein is er meer ruimte voor preventie en krijgen patiënten sneller de juiste zorg op de juiste plek. Maar hoe bekostig je een dergelijk initiatief en hoe vergroot je de impact door opschaling? Invest-NL zet hier de stappen uiteen.
Domeinoverstijgende zorg biedt een oplossing voor de stijgende vraag naar zorg, het gebrek aan personeel en de onhoudbare kosten van ons zorgstelsel. Door intensieve samenwerking tussen verschillende zorgverleners en professionals binnen én buiten het zorgdomein is er meer ruimte voor preventie en krijgen patiënten sneller de juiste zorg op de juiste plek. Maar hoe bekostig je een dergelijk initiatief en hoe vergroot je de impact door opschaling? Invest-NL zet hier de stappen uiteen.
De stijgende vraag naar zorg maakt het Nederlandse zorgstelsel duur, moeilijk toegankelijk en zet de arbeidscapaciteit onder druk. Door de strikte scheiding en bekostiging van zorgdomeinen is samenwerking tussen zorgverleners lastig.
Zonder interventie zullen in 2040…
- onze zorgkosten zijn verdubbeld tot 174 miljard euro (16,4% van BBP)
- 1 op de 4 mensen in de zorg moeten werken (ten opzichte van 1 op de 7 in 2020)
- de verschillen in levensverwachting tussen mensen met een hoge en lage sociaaleconomische positie nog groter zijn (nu al tien jaar verschil)
Wat houdt domeinoverstijgende zorg in?
Domeinoverstijgende zorg biedt een oplossing door een geïntegreerde benadering van zorg en welzijn tussen professionals binnen én buiten het zorgdomein. In domeinoverstijgende zorgnetwerken werken bijvoorbeeld huisartsen, medisch specialisten, verpleegkundigen, paramedici én leefstijlcoaches intensief samen. Dit kan bijdragen aan het verminderen van de druk op de zorg. Deze vorm van zorg zet meer in op patiëntgerichte begeleiding en kan bijvoorbeeld dure ziekenhuisopnames verminderen en operaties voorkomen.
Hoe kunnen domeinoverstijgende netwerken in de zorg bekostigd worden?
De baten van domeinoverstijgende zorg zijn versnipperd over vele partijen. Het duurzaam bekostigen van de overkoepelende organisatie van deze initiatieven vraagt daarom om een nieuwe aanpak die verder kijkt dan puur de baten in het zorgdomein.
Aan de hand van een maatschappelijke businesscase wordt in kaart gebracht wat de resultaten van een domeinoverstijgend zorgnetwerk zijn, welke financiële waarde deze hebben en bij welke partijen de baten vallen. Deze stakeholders, zoals zorgverzekeraars, verzuimverzekeraars, ziekenhuizen en de overheid, betalen voor daadwerkelijk behaalde en gemeten resultaten: de gerealiseerde besparingen door de interventie. Investeerders worden aangetrokken om de interventie vooraf te financieren. Zij verdienen hun investering terug met rendement als de beoogde resultaten zijn behaald.
De vier stappen voor opschaling van domeinoverstijgende zorg
Het opschalen van domeinoverstijgende netwerken in de zorg is lastig, vanwege de sterke regiospecificiteit en hoge vraag van inzet van bevlogen professionals om een concept te realiseren. In samenwerking met ReumaNederland en Noaber Foundation onderzocht Invest-NL wat nodig is om het Beweeghuis – een domeinoverstijgend netwerk in Maastricht-Heuvelland voor mensen met beweegklachten – naar andere regio’s op te schalen.
Als meerdere regio's gebruik kunnen maken van de geleerde lessen van een al opgezet initiatief, versnellen we de inzet van deze manier van zorg leveren. Daarom vertaalden we de geleerde lessen naar vier generieke stappen die toepasbaar zijn voor andere initiatieven.
Volg deze vier stappen om een solide basis te leggen voor een domeinoverstijgend zorgnetwerk:
1. Initieer eigen positie
De eerste stap is het initiëren van een duidelijk begrip van jouw eigen positie binnen het zorglandschap van de huidige regio. Dit houdt in dat je nauwkeurig bepaalt wat jouw initiatief inhoudt, welke onderdelen toepasbaar zijn in andere regio’s, en welke rol je zelf wenst te spelen in het opschalingsproces. Dit fundament is essentieel voor het succesvol navigeren door de volgende fasen.
2. Inventariseer de regio
Voor de tweede stap inventariseer je de nieuwe regio door in kaart te brengen welke stakeholders betrokken zijn bij jouw zorginitiatief. Dit proces omvat het identificeren van alle relevante partijen binnen de gemeenschap, zoals zorginstellingen, lokale overheden, en maatschappelijke organisaties, die kunnen bijdragen aan of beïnvloed worden door jouw initiatief. Ga na welke afspraken er met welke partijen gemaakt zijn en op welke grond je samenwerkt. Het opstellen of aanscherpen van overeenkomsten en intentieverklaringen is hierbij een belangrijke stap.
3. Identificeer mogelijke financieringspartners
De derde stap is het identificeren van mogelijke financieringspartners. Dit vereist een diepgaande analyse van de maatschappelijke businesscase en het koppelen van je initiatief aan potentiële financiers die interesse kunnen hebben in de maatschappelijke waarde, oftewel de baten, die jouw initiatief oplevert. Een voorbeeld van dit proces is uitgewerkt in de maatschappelijke businesscase van het Beweeghuis. Zie hier het rapport van Social Finance NL
4. Implementeer samenwerking met de landingsplek
Tot slot omvat de vierde stap het implementeren van samenwerking met de landingsplek. Dit betekent allereerst het in kaart brengen van hoe de zorg in de nieuwe regio is georganiseerd. Wat zijn de bestaande afspraken, welke samenwerkingsverbanden zijn er en welke intenties hebben de partijen? Hierbij focus je op wat er al aanwezig is binnen de regio en wat er nog nodig is om jouw zorginitiatief succesvol te implementeren en op te schalen. Ga na met de landingsplek wie de trekker van het initiatief wordt en maak afspraken over verantwoordelijkheden, bestuur, en implementatie.
Als leidraad kan gebruik worden gemaakt van de routekaart voor opschaling van Q-Consult Zorg. Deze routekaart, opgesteld aan de hand van de opschaling van het Beweeghuis, bevat veel stappen die toepasbaar zijn voor andere initiatieven.
Invest-NL maakt een gezonder zorgstelsel financierbaar
Invest-NL draagt bij aan de uitbreiding en opschaling van domeinoverstijgende zorgnetwerken. De aanpak van Invest-NL, gericht op het in kaart brengen van mogelijkheden voor duurzame financiering en opschaling, maakt niet alleen huidige initiatieven sterker, maar helpt ook toekomstige ondernemers hun zorginnovaties effectiever op te schalen.
Door meer initiatieven gefinancierd te krijgen met een domeinoverstijgende blik, bijvoorbeeld met innovatieve financieringsconstructies als resultaatfinanciering of Health Impact Bonds, zetten we stappen naar een geheel nieuw bekostigingssysteem van de zorg dat aansluit bij de noodzakelijke transitie. Zo maakt Invest-NL financierbaar wat niet financierbaar lijkt: een zorgstelsel gericht op preventie en het gezond houden van onze samenleving.
Meer informatie
- De maatschappelijke businesscase als basis voor duurzame bekostiging van domeinoverstijgende zorg
- Routekaart voor implementatie Beweeghuisconcept in de regio
- Het Beweeghuis
Contact
Invest-NL werkt graag samen met partijen die deel willen nemen aan deze transitie, we nodigen je dan ook uit om in contact te komen.
Stanleyson Hato
Teamlead Life Sciences & Health
[email protected]